Sakramenty Nowego Prawa zostały ustanowione przez Chrystusa. Jest ich siedemi i obejmują wszystkie etapy i wszystkie ważne momenty życia chrześcijanina: sprawiają narodzenie i rozwój chrześcijańskiego życia wiary, uzdrowienie i dar posłania. Widać w tym pewne podobieństwo, jakie istnieje między etapami życia naturalnego, a etapami życia duchowego.
Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego
- sakrament chrztu » (łac. baptismum)
który jest początkiem nowego życia, - sakrament bierzmowania » (łac. confirmatio)
który jest umocnieniem chrztu, - sakrament Eucharystii » (łac. eucharistia)
który karmi ucznia Ciałem i Krwią Pańską, przekształcając go w Chrystusa.
Sakramenty uzdrowienia
- sakrament pokuty i pojednania » (łac. paenitentia)
który jest misterium przebaczania grzechów, - sakrament namaszczenia chorych » (łac. unctio infirmorum)
który jest misterium pomocy w chorobie.
Sakramenty w służbie komunii i posłania wiernych
- sakrament święceń » (łac. sacri ordines)
który upoważnia chrześcijanina do wypełniania urzędu kapłańskiego, - sakrament małżeństwa » (łac. matrimonium)
który upoważnia dwoje ludzi do założenia chrześcijańskiego związku małżeńskiego.
Skuteczność sakramentów należy do dziedziny misterium. Jeżeli zostały udzielone zgodnie z rytuałem przez upoważnioną osobę, sakramenty są ważne “ex opere operato” (same w sobie, same przez się), czyli niezależnie od sprawiedliwości udzielającego (szafarza) i przyjmującego sakrament. Skutki sakramentów zależą jednak także od dyspozycji tego, kto je przyjmuje.
Definicja sakramentu
Celem sakramentów jest uświęcenie człowieka, budowanie mistycznego Ciała Chrystusa, a wreszcie oddawanie czci Bogu. Jako znaki, mają one także pouczać. Sakramenty wiarę nie tylko zakładają, lecz za pomocą słów i rzeczy dają jej wzrost, umacniają ją i wyrażają. Słusznie więc nazywają się sakramentami wiary. Udzielają one łaski, ale ich sprawowanie również jak najlepiej usposabia wiernych do owocnego przyjęcia tej łaski, do oddania Bogu należnej czci i pełnienia miłości. Stąd ważną jest rzeczą, aby wierni łatwo mogli rozumieć znaki sakramentalne i gorliwie przyjmowali te sakramenty, które są ustawione dla podtrzymywania życia chrześcijańskiego (KL 59).
Wyraz sakrament pochodzi od łacińskiego słowa sacramentum. Wzięty z terminologii prawa rzymskiego. Oznaczał pewną sumę pieniężną, złożoną w miejscu świętym przez wiodących ze sobą spór w sądzie. Kto przegrał, ten oddawał pieniądze na cele świątyni. Tym terminem określano również przysięgę żołnierską na sztandar wojskowy. Przy tej okazji odbywał się obrzęd na cześć bóstw podziemnych. Ponadto sacramentum nazywano poświęcenie się sprawom wojskowym.
W liturgii sakramentów odróżniamy elementy istotne, ustanowione przez Chrystusa, które są niezmienne i elementy dodane przez Kościół, podlegające zmianom. O zmianach decyduje zawsze władza kompetentna. Celem obrzędów dodatkowych jest ożywienie wiary u wiernych, pouczenie ich i zbudowanie.
Znaczenie sakramentów w życiu Kościoła
Uświęcenie człowieka to pierwszy cel sakramentów. Uświęcenie ludzkich sytuacji życiowych polega na tym, że mocą Chrystusa zostały one podniesiona na płaszczyznę Bożą. Nie są już czysto ludzkimi, ale podniesione do rzeczywistości nadprzyrodzonej, są interwencjami Boga który działa w historii. Ważną okolicznością życiową jest zawarcie związku małżeńskiego. Związek ten uświęca sakrament małżeństwa, ważny w życiu jednostki, w życiu małżonków, w życiu rodzinnym i społecznym. Ta sytuacja życiowa przez sakrament podniesiona zostaje na płaszczyznę trwałego związku Chrystusa z Kościołem i jest jego widzialnym znakiem.
Budowanie mistycznego Ciała Chrystusa to następny cel sakramentów. Budują społeczność kościelną, która stanowi jedną organiczną całość. “Spodobało się Bogu uświęcać i zbawiać ludzi nie pojedynczo, z wykluczeniem wszelkiej między nimi więzi, lecz uczynić z nich lud, który by Go poznawał w prawdzie i zbożnie Mu służył” (KK 9). Każdy sakrament jest wejściem we wspólnotę z Chrystusem, w Jego życie, śmierć i zmartwychwstanie oraz wejściem we wspólnotę kościelną. Budująca rola chrztu polega na tym, że jest sakramentem włączającym człowieka w organizm Kościoła. Jest znakiem przynależności do Chrystusa i Jego kapłańskiej społeczności.
Oddawanie czci Bogu wspomina Konstytucja o liturgii jako trzeci cel sakramentów. We współczesnej teologii zwraca się uwagę na to, że kult jest odpowiedzią człowieka na objawienie się Boga i na Jego uświęcające działanie. Wszystkie sakramenty uświęcają człowieka i przygotowują go do oddawania Bogu należnego Mu kultu.
źródło: Katechizm Kościoła Katolickiego