Kółka Różańcowe

GENEZA i FORMY MODLITWY RÓŻAŃCOWEJ

Modlitwa różańcowa jest usilnie zalecaną przez Kościół formą czczenia Boga za pośrednictwem Matki Najświętszej. Obecna forma różańca jaką znamy i praktykujemy składa się z różnych elementów, które kształtowały się przez wieki, ulegały różnym modyfikacjom – by osiągnąć formę coraz doskonalszą.   Ostateczna forma różańca została zatwierdzona przez papieża PIUSA V.

Dzisiejszy różaniec jest zbiorem podzielonych na dziesiątki – dwustu „Pozdrowień Anielskich”,  przy czym każda dziesiątka rozpoczyna się modlitwą „Ojcze nasz”, a kończy krótką modlitwą trynitarną (doksologia) „Chwała Ojcu”. Drugą częścią modlitwy różańcowej są  „tajemnice” –  czyli dwadzieścia wydarzeń z życia Jezusa i Maryi. Obok tej pełnej postaci różańca, różańcem często też określamy jedną czwartą tej modlitwy (5 dziesiątek „Zdrowaś Mario” i zależnie od treści tajemnic, rozróżnia się część radosną, światła, bolesną i chwalebną). Przedstawiona forma modlitwy różańcowej jest formą tradycyjną, ukształtowaną przez wieki.

A jakie są początki różańca?.

Zaistnienie modlitwy różańcowej przypisuje się św. DOMINIKOWI  żyjącemu w XIII wieku. Legenda głosi, że św. Dominik miał widzenie, w którym ukazała się Matka Boża z różańcem i nauczyła go jak się nim posługiwać w walce z zagrożeniem wiary chrześcijańskiej.

Nie wszyscy badacze jednak uznają tę hipotezę i wskazują raczej, że geneza modlitwy różańcowej rozpoczyna się dużo wcześniej. Wiąże się bowiem z życiem Jezusa i Maryi a zatem historii różańca należy doszukiwać się w Piśmie Świętym. Pierwsi chrześcijanie (szczególnie mnisi) modlili się głównie przyswajając sobie pamięciowo obszerne fragmenty Świętej Księgi. Nie wszyscy mogli jednak sprostać temu zadaniu i dlatego zaczęli wybierać z Ewangelii i Psalmów krótkie formy modlitewne, łatwe do zapamiętania i często powtarzane. Starali się w modlitwie naśladować samego Jezusa, który w Ogrodzie Oliwnym modlił się „powtarzając te same słowa”.   Mnisi do liczenia odmawianych modlitw używali kamyczków, które wkładali w poły sukni i z każdą odmawianą modlitwą po jednym kamyku wyrzucali.     Metoda okazała się mało praktyczna i została zastąpiona inną tj. sznurem, na którym wiązano węzły a ich liczba odpowiadała ilości odmawianych modlitw.

Od IV wieku modlitwa zaczęła przybierać pewien schemat i stawała się coraz bardziej podobna do obecnej modlitwy różańcowej. W VII wieku powszechnym narzędziem modlitwy były sznury z supłami, a najczęściej odmawianą modlitwą na nich była „Modlitwa Pańska” –  Pater Noster. Modlenie się na sznurze nazywano „patere”. Tak powstał pierwszy różaniec w rozumieniu narzędzia modlitwy. W tamtym czasie nie miał on ustalonej liczby modlitw ani ujednoliconych form modlitewnych. Taka forma modlitwy różańcowej była początkowo praktykowana tylko w klasztorach.  Np. Benedyktyni modlili się w ten sposób łącząc modlitwę z pracą.

Z upływem lat mnisi w ramach pokuty zalecali osobom świeckim (nie znali łaciny) różne formy żalu za grzechy m.in. odmawianie określonej liczby modlitwy „Ojcze nasz”.  W taki sposób ta forma modlitwy zaczęła się bardzo szybko rozwijać, tak że w XII wieku już była znana w całej Europie.

Na przełomie XI i XII wieku zaczyna się pojawiać w modlitwach chrześcijan „Pozdrowienie Anielskie”, które jest dołączone do modlitewnych sznurów z modlitwą „Ojcze nasz”. Ówczesna formuła „Pozdrowienia Anielskiego” była znacznie krótsza, ale z czasem nabiera na znaczeniu i w XIII wieku pełni już tę samą funkcję modlitewną co formuła: „Ojcze nasz” i jest odmawiana na przemian z „Modlitwą Pańską”. Zaczęto też dodawać do „Pozdrowienia…” słowo „Jezus” i „Amen”. W XV wieku do „Pozdrowienia…” została dodana jeszcze prośba o wstawiennictwo NMP w życiu człowieka i przy jego śmierci i w taki oto sposób ukształtowało się znane nam obecne „Zdrowaś Mario”.

Po połączeniu „Modlitwy Pańskiej”  i „Pozdrowienia…” pojawiają się coraz to nowe formy modlitwy. Kształtują  się głównie w średniowiecznych zakonach, skąd przenikają do pobożności ludowej.   Najstarszą  praformą obecnego różańca jest z pewnością modlitwa rozpowszechniana przez Cysterki z zakonu św. Tomasza w Trydencie.  Napisały one rozważania o życiu Jezusa (100 tajemnic wiary) i połączyły je z modlitwą „Zdrowaś Mario” – 100 razy powtórzoną. Innymi propagatorami różańca byli Benedyktyni i Dominikanie a wśród nich bł. ALAN de RUPE  (1428 – 1475) – którego nazywa się ojcem różańca.

Zakon franciszkanów modlił się w tym czasie własnym różańcem, który liczył tylko 7 dziesiątków „Pozdrowienia…”  plus 2 (lub 3)  co dawało w sumie 72 (lub 73)  i taka ilość paciorków odpowiadała ilości lat, które Maryja przeżyła na ziemi. Podobną formę miał różaniec kamedulski (Koronka Zbawiciela), który liczbą paciorków nawiązywał do  33 lat życia Jezusa. W XVIII wieku pojawiło się na końcu modlitwy „Wierzę w Boga”. W epoce różańcowej  (XV w.)  ukształtował się też różaniec św. Brygidy (na 5 „Ojcze Nasz” przypadało  10 „Zdrowaś Mario”  i na końcu modlitwy 1 x „Ojcze…”  i 3 x „Zdrowaś…”).

Znany był ponadto tzw.  „Różaniec do 5 ran Chrystusa”  itd. Wiek XV był czasem rozkwitu modlitwy różańcowej. Można powiedzieć, że była ona „modna” i różańce jako narzędzia modlitwy nierzadko były małymi arcydziełami sztuki. Wykonywano je z korali, drzewa oliwnego, klonowego, białych kości. Przykuwały wzrok swoim pięknem i bogactwem. Występował też podział na różańce dla kobiet i dla mężczyzn. Okres reformacji to niestety bardzo trudny czas dla modlitwy różańcowej. Różaniec stał się symbolem prześladowań, samo jego posiadanie mogło być powodem skazania na śmierć. Mimo tych trudności modlitwa różańcowa przetrwała. Znalazł się sposób by narzędzie modlitwy nie prowokowało prześladowców. Otóż wykorzystano formę różańca maltańskiego w postaci zębatego kółka z wypukłościami służącymi do liczenia „Zdrowaś Mario”. Różaniec ten noszony był na palcu i z łatwością można było go obracać w czasie modlitwy. W ten sposób modlono się nie będąc zauważonym przez nikogo.

Kolejny renesans modlitwy różańcowej to połowa XIX wieku i początek XX. Jest obecny np. Różaniec Najsłodszego Serca Jezusa (ma 3 częściową formę), który odmawiano głównie w każdy piątek dla upamiętnienia męki i śmierci Jezusa. Wśród innych form współczesnego różańca znany jest np. Nieustanny Różaniec Papieski – ofiarowany za Ojca Świętego i w jego intencjach. Bardzo oryginalny jest różaniec misyjny, każdy z jego 5 dziesiątków ma inny kolor i każdy jest związany z modlitwą za inny kontynent. Istnieje również Różaniec Jezusa składający się jedynie z 7 paciorków, na których prowadzi się rozważania tajemnic od Narodzenia Jezusa do Wniebowstąpienia. Powstał też Różaniec pokutny, który był odmawiany w okresie Wielkiego Postu zbiorowo, z rękami rozkrzyżowanymi na wzór ramion Jezusa rozciągniętych na krzyżu. I jeszcze  Różaniec Wieczysty  odmawiany za konających i zmarłych.

Przedstawione formy różańca to tylko część spośród praktykowanych w Kościele. Kościół jest wciąż otwarty na nowe formy modlitwy, aby pomóc swym wiernym jednoczyć się z Bogiem. Modlitwa różańcowa jest dostępna dla każdego, w każdym miejscu. Jest modlitwą prostą, możemy ją odmówić w różnych okolicznościach i w dowolnym czasie  (w podróży, w czasie choroby, w pracy, w bezsenne noce, w pojedynkę i w grupie, w kościele i w domu, głośno i cicho). „Zawsze jednak tę ustną modlitwę należy dopełnić treściami serca na miarę bogactwa naszego wnętrza i łaski otrzymanej od Boga” – jak powiedział w jednym ze swych kazań Abp Bolesław Pylak.

Modlitwa różańcowa jest miła Sercu Maryi czemu dała wyraz w objawieniach m.in. w Lourdes i Fatimie  (nazwała siebie Matką Bożą Różańcową). Modlitwa ta jest też miła Chrystusowi, ponieważ odmawiamy wzorcową modlitwę „Ojcze nasz”, której nas sam nauczył. Jesteśmy w stanie myślą i sercem powędrować za Jezusem do Palestyny i przeżywać wszystkie sceny (tajemnice) z jego życia ziemskiego i życia Maryi.

Kółka Różańcowe:

Kółko Różańcowe Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Józefa – Osina: Brodacz Lucyna /zelatorka/,  Wójcik Justyna /zastępca/, zierżak Beata, Dzierżak Zofia, Gąska Maria, Jędrasik Wanda, Grudzińska Jadwiga,  Kloc Halina,Koneczna Irena,  Kozieł Bożena, Mędykowska Maria, Olszówka Barbara, Piejak Józefa, Pietrzak Barbara, Seroka Alina, Stepień Halina, Stępień Tadeusz, Zdybel Aleksander, Żurawska Elżbieta, Żurawska Ewa. Zmarli członkowie:  Adamczyk Marian, Brodacz Helena, Brodacz Mieczysław, Brodacz Zofia, Gąska Helena, Grudziński Jan, Jaślikowski Jan, Kloc Helena, Kloc Władysław, Koneczna Adela, Marzycka Elżbieta, Mąka Jadwiga, Mąka Tadeusz, Olszówka Helena, Wójcik Jan, Wójcik Janina, Wójcik Janina, Wójcik Stanisław, Wójtowicz Wanda, Żurawska Felicja, Żurawski Ryszard.

Kólko Różańcowe św. Katarzyny – Kępa: Dziewulska Marianna /zelatorka/, Albin Dorota, Albin Teresa, Balińska Maria, Czajka Maria, Dziewulska Janina, Gałat Izabela, Gałat Teresa, Jędrasik Barbara, Kasperek Agnieszka, Kasperek Leokadia, Kilijan Natalia, Kurzyna Kazimiera, Kwiatkowska Janina,Paszkowska Beata, Sosnowska Lusława, Wach Maria, Woźniak Kazimiera, Zięba Jadwiga, Zięba Zofia. Zmarłe członkinie:  +Banach Bronisława, +Bukowska Rozalia, +Bukowska Weronika, +Dudzińska Karolina, +Gałat Janina, +Gałat Maria, +Janczura Maria, +Kozłowska Helena, +Kwiatkowska Stanisława, +Kwiatkowska Zofia, +Niedziela Maria, +Paszkowska Maria, +Piotrowska Feliksa, +Szumna Katarzyna, +Żywicka Lucyna.

Kółko Różańcowe św. Barbary – Kłodnica Górna: Wąsik Barbara /zekatorka/, Bednara Krystyna, Dudzińska Alina, Dziwisz Danuta, Gałat Paulina, Jamróz Zofia, Jurek Urszula, Kokowicz Anna, Kuśmierz Alina, Młynarczyk Jadwiga, Murlak Joanna, Piejak Anna, Piejak Barbara, Polak Zofia, Siwko Monika, Ścierzyńska Janina, Wąsik Anna, Wąsik Urszula, Wójcik Aleksandra, Wójtowicz Marzena. Zmarłe członkinie: +Baran Karolina, +Chmielik Maria, +Depta Wanda, +Dudzińska Janina, +Kloc Feliksa, +Kloc Stanisława, +Markowska Aleksandra, +Markowska Janina, +Pelak Maria, +Wąsik Aleksandra, +Wąsik Marianna, +Wójcik Sabina.

Kółko Różańcowe św. Franciszka – Kłodnica Dolna: Skrabucha Jan /zelator/, Zmarli członkowie: +Bucoń Jan, +Gołoś Jan, +Gołoś Michał, +Jachuła Edward, +Kołtun Dominik, +Kusmierz Jan, +Młynarczyk Dominik, +PIejak Jan, +Pis Józef, +Stec Jan, +Szantyka Stanisław, +Wójcik Dominik, +Wójcik Kazimierz.

Kółko Różańcowe Imienia Jezus – Dobrowola: Pawęska Irena /zelatorka/, … Zmarłe członkinie: +Balińska Michalina, +Baran Sabina, +Biszczak Stefania, +Czarnota Jadwiga, +Kozakowska Stanisława, +Krawczyk Salomea, +Pałka Wanda, +Wąsik Maria.

Kółko Różańcowe św. Moniki – Białawoda: Jachuła Genowefa /zelatorka/,…Zmarłe członkinie: .

Kółko Różańcowe św. Józefa – Osina: Stępień Tadeusz /zelator/, Adamczyk Marian, Brodacz Henryk, Grudzińska Jadwiga, Grudziński Stanisław, Kolc Andrzej, Kloc Halina, Mąka Tadeusz, Piejak Tadeusz, Pietrzak Barbara, Seroka Stanisław, Skrabucha Mieczysław, Skrabucha Teresa, Stępień Halina, Strug Józef, Wójcik Andrzej, Wójcik Jan, Zdybel Aleksander, Żurawski Ryszard, Żurawski Waldemar. Zmarli członkowie:  +Brodacz Mieczysław, +Grudziński Jan, +Jaśkowski Jan, +Kloc Władysław, + Wójcik Stanisław.

Kółko Różańcowe św. Magdaleny – Kaźmierów: Dzierżak Alina /zelatorka/, Adamczyk Maria, Adamowska Teresa, Bukowska Feliksa, Burda Izabela, Ciołek Halina, Domańska Małgorzata, Kowalska Ewa, Masierak Barbara, Mazur Alicja, Mazur Jadwiga, Młynarczyk Katarzyna, Młynarczyk Teodora, Pelak Barbara, Stępień Antonina, Stępień Zofia, Wąsik Grażyna, Wnuk Małgorzata, Zięba Dorota.   Zmarłe członkinie: +Adamczyk Lucyna, +Adamczyk Marianna, +Całka Wiktoria, +Ciężczyk Wiesława, +Ciołek Kazimiera, +Ciołek Marianna, +Domańska Stanisława, +Głąb Stanisława, +Kabasa Stanisława /zelatorka/, +Mazur Lucyna, +Poleszak Maria, +Stępień Lucyna, +Stępień Stanisława.

Kólko Różańcowe M.B. Różańcowej: Gołoś Natalia /zelatorka/,  Stec Zofia /vice zelatorka/, Całka Zofia, Chmura Marianna, Chmura Marzena, Dziewulska , Dziurda , Gołoś , Janczarek , Janczarek , Madzelan Jolanta, Młynarczyk , Młynarczyk , Pęcak Helena, Piejak , Piejak , Skrabucha , Wójcik , Wójcik , Wójcik . Zmarłe członkinie: +Gołoś Marianna, +Janczarek Wiesława, +Madzelan Natalia, +Młynarczyk Marianna, +Piejak Janina, +Siedlecka Antonina, +Siedlecka Teofila, +Skrabucha Antonina, +Stępień Katarzyna.

Kółko Różańcowe M.B. Częstochowskiej – Kłodnica Dolna: Piejak Maria /zelatorka/, Batug Maria, Bucoń Janina, Dziewulska Zofia, Dziurda Elżbieta, Janczarek Maria, Kołtun Helena, Kuśmierz Stanisława, Kuśmierz Zofia, Pęcak Helena, Piejak Katarzyna, Piejak Małgorzata, Piejak Urszula, Pis Jadwiga, Skrabucha Brygida, Skrabucha Maria, Tykło Jadwiga, Tykło Krystyna, Wójcik Maria, Zdeb Maria.  Zmarłe członkinie: +Piejak Irena.

Kółko Różańcowe św. Teresy – Kłodnica Górna: Żurawska Regina /zelatorka/, Szabat Urszula /vice zelatorka/, Baran Halina, Baran Irena, Biszczak Stanisława, Brodacz Alina, Brodacz Stanisława, Całka Bogumiła, Chmielik Henryka, Dubil Jadwiga, Gałat Bożena, Kolc Bożena, Kloc Teresa, Kozłowsska Teresa, Młynarczyk Joanna, Obara Danuta, Pyta Krystyna, Stec Jolanta, Wach Krystyna, Wąsik Janina.  Zmarłe członkinie:  +Jamróz Maria, +Toporoska Stanisława.

Kółko Różańcowe św. Urszuli – Dobrowola-Ryczydół: Wierzchowska Alina /zelatorka/, Bigos Helena, Gałat Sabina, Gołos Danuta, HUnek Krystyna, Janczarek Maria, Kołtun Lucyna, Kuna Barbara, Kuna Krystyna, Kuna Zofia, Leziak Maria, Pizoń Zofia, Poleszak Halina, Ronduda Danuta, Stefanek Maria, Szady Halina, Szady Lucyna, Wierzchowska Agnieszka, Wierzchowska Danuta. Zmarłe członkinie: +Ćwik Helena, +Dobrzyńska Feliksa, +Łopaciak Małgorzata /założcielka kółka/, +Pizoń Franciszka, +Skic Maria, +Skic Zofia, +Szady Franciszka, +Wąsik Katarzyna, +Wójcik Helena.

Kółko Różańcowe M.B. Niesutającej Pomocy – Kłodnica Dolna Kol.: Mazurek Marianna /zelatorka/, Bartnik Ewa, Besztak Elżbieta, Chamera Krystyna, Dziurda Katarzyna, Dziurda Krystyna, Dziurda Zofia, Gajkowska Barbara, Kowal Anna, Kozakowska Wanda, Mazurek Ewa, Młynarczyk Marzena, Podkowińska Stanisława, Rzucidło Leokadia, Tyza Otylia, Wierzchowska Bożena, Wierzchowska Maria, Wierzchowska Teresa, Woleń Lucyna, Woleń Wiesława, Złotek Teresa. Zmarłe członkinie: +Kapica Helena, +Kurzyna Maria, +Mazurek Zofia, +Skrabucha Zofia, +Woleń Helena, +Woleń Stanisława.

Kółko Różańcowe Narodzenia NMP – Kępa: Piotrowska Teresa /zekatorka/, Chapska Zofia /vece zelatorka/, Banach Halina, Bukowska Teresa, Chapska Zofia, Czajka Barbara, Czajka Krystyna, Czarnecka regina, Drozda Maria, Dubilis Wiuoletta, Gałat Aniela, Gałat Anna, Gałat Helena, Janik Kazimiera, Kurowska Monika, Paluch Iwona, Przychodzeń Mirosława, Sygacz Bogumiła, ołtys Jolanta, Woźniak Maria. Zmarłe członkinie: +Adamczyk Cecylia /założycielka – 1972/, +Banach Zofia, +Chapska Józefa, +Gałat Genowefa, +Kasperek Janina, +Paszkowska Teofila, +Poleszak Lucyna, +Surowiecka Krystyna, +Ślusarczyk Maria, Woźniak Helena.

Kółko Różańcowe św. Maksymiliana Kolbe – Kłodnica Góna: Wójcik Stefan /zelator/, Dubil Grzegorz /vice zelator/, Baran Paweł, Biszczak Andrzej, Biszczak Zygmunt, Brodacz Zenon, Jamróz Józef, Jamróz Tomasz, Janczarek Józef-Maciej, Kloc Adam, Kloc Józef, Piejak Andrzej, Szabat Grzegorz, Toporowski Ryszard, Wąsik Józef, Wąsik Paweł, Woźniak Edward, Wójtowicz Piotr, Żurawski Stanisław. Zmarli członkowie:  +Baliński Edmund /założyciel/, +Bałaszek Zdzisław, +Baran Stanisław, +Całka Tadeusz, +Dec Jan, +Dudziński Franciszek. +Gałat Jan, +Kloc Kazimierz, +Latus Kazimierz, +Młynarczyk Mieczysław, +Młynarczyk Zdzisław, +Ścierzyński Antoni.

Kółko Różańcowe Matki Bożej Pocieszenia – Dąbrowa:  Bednara Zofia /zelatorka/, Bednara Maria, Bednara Maria, Bednara Marianna, Dziewulska Janina, Dziewulska Maria, Jacak Agnieszka, Jacak Helena, Łopaciak Bożena, Łopaciak Maria, Majewska Teresa, Malarczyk Dorota, Malarczyk Regina, Samolej Grażyna, Samolej Helena, Taramas Joanna, Wąsik Alina, Wąsik Jadwiga, Wąsik Marzena, Wnuczek Danuta.  Zmarłe członkinie:  +Bednara Jadwiga, +Bednara Józefa, +Chromnicka Natalia, +Jedlińska Aniela, +Malarczyk Marianna, +Pietras Franciszka, +Samolej Katarzyna, +Samolej Marianna /założycielka /, Skrabucha Marianna, +Szendal Marianna, +Szyszka Bronisława, +Wąsik Wiesława, +Wierzchowska Weronika, +Wnuczek Genowefa, +Woś Helena.